Trên hành trình thực hành Yoga, hẳn chúng ta đã từng biết đến hoặc nghe nói về Yoga Nidra và Thiền định. Việc hiểu về Yoga Nidra và Thiền định là điều cần thiết, giúp cho chúng ta có thể nhận định rõ phương pháp thực hành nào phù hợp và cần thiết cho riêng mình. 

Cùng Balance Yoga Villa tìm hiểu về Yoga Nidra và Thiền định, khám phá những điểm tương đồng và khác biệt, cũng như những lợi ích mà chúng ta có thể nhận được từ hai phương pháp thực hành này.

Yoga Nidra là gì?

Yoga Nidra là một phương pháp luyện tập cổ xưa và mang ý nghĩa thực hành giấc ngủ tâm linh.

Về mặt kỹ thuật, đây không phải là một asana, mà là một trạng thái có ý thức lướt qua ranh giới của giấc ngủ. Trong Yoga Nidra bạn không ngủ, cũng không thức, thay vào đó, bạn đang ở trạng thái trung dung, nơi tâm trí tĩnh lặng và cơ thể thư giãn hoàn toàn. Giống như một giấc ngủ không mộng mị, bạn sử dụng nhận thức của mình để hướng dẫn cơ thể vượt qua năm Koshas (5 lớp vỏ bọc của cơ thể) – Annamaya Kosha (cơ thể vật chất), Pranamaya Kosha (cơ thể năng lượng), Manomaya Kosha (cơ thể tinh thần), Vijnanamaya Kosha (cơ thể trí tuệ) và Anandamaya Kosha (cơ thể hạnh phúc) hướng tới một định ý.

Ở đây, các khái niệm về thời gian, không gian và lý trí dần biến mất. Điều này tạo ra môi trường lý tưởng để những tổn thương bên trong được chữa lành và chuyển sang dạng tự nhiên nhất của nó. Khả năng phục hồi và thư giãn sâu đáng kinh ngạc của Yoga Nidra (hay giấc ngủ Yoga) đã được đặc biệt chú ý trong những năm gần đây.

Thiền định là gì?

“Không ai dạy thiền cũng như không ai dạy ngủ” – Trích dẫn câu nói của thầy Patanjali. Chính vì thế, sẽ không có một định nghĩa chung về Thiền định.

Khi thực hành Thiền định, người thực hành sẽ sử dụng một kỹ thuật – chẳng hạn như chánh niệm (sự nhận biết – tuệ tri – được những gì đang có mặt, đang xảy ra), hoặc tập trung tâm trí vào một đối tượng như ngọn lửa, suy nghĩ, hơi thở hoặc hoạt động cụ thể để rèn luyện sự chú ý và nhận thức, đồng thời đạt được trạng thái ổn định và bình tĩnh về mặt tinh thần và cảm xúc. Người thực hành sẽ hướng tâm trở lại đối tượng thiền khi nó mất tập trung và “đi lang thang”.

Theo kinh Yoga Sutras của Thầy Patanjali, giai đoạn cuối cùng của thiền định là Samadhi – hoàn toàn tự thu mình; trạng thái tập trung tinh thần cao nhất, không bị quấy rầy bởi ham muốn, giận dữ hay bất kỳ suy nghĩ hay cảm xúc nào khác do bản ngã (cái tôi cá nhân) tạo ra. Đó là một trạng thái bình tĩnh, vui vẻ, hoặc thậm chí là sung sướng và hạnh phúc, khi người đó duy trì sự tỉnh táo và nhạy bén về tinh thần của mình. Do đó, về bản chất, Thiền định là một con đường dẫn đến sự tự nhận thức và giác ngộ.

Điểm chung của Yoga Nidra và Thiền định

Yoga Nidra và Thiền định có một số đặc điểm giống nhau như sau:

• Mục tiêu cơ bản của thiền và Yoga Nidra là tương tự nhau – cả hai kỹ thuật đều hoạt động để phát triển ý thức nhận thức cao hơn.
• Cả hai đều thay đổi trạng thái ý thức con người thông qua các kỹ thuật Thiền định như hơi thở tập trung và khẳng định.
• Thực hành thường xuyên cả hai phương pháp có thể mang lại lợi ích to lớn cho tâm trí, giảm mức độ căng thẳng, cải thiện sự tập trung và loại bỏ các kiểu suy nghĩ tiêu cực.
• Thay đổi tâm trí có ý thức
• Kích thích cả hai nửa não bộ
• Sử dụng các tư thế Yoga thụ động và thúc đẩy sự tĩnh lặng
• Tập thở tập trung
• Sử dụng các hình ảnh và lời khẳng định có hướng dẫn

Sự khác nhau giữa Yoga Nidra và Thiền định

Yoga Nidra và Thiền có rất nhiều điểm chung. Tuy nhiên, khi bạn xem xét kỹ hơn từng phương pháp thực hành một cách riêng lẻ, Yoga Nidra và Thiền định có rất nhiều điểm khác biệt rõ rệt:

Lợi ích

Yoga Nidra và thiền định cực kỳ có lợi cho tâm trí, cơ thể và tâm hồn. Thực hành thường xuyên có thể làm dịu tâm trí hoạt động quá mức và thậm chí hướng dẫn người thực hành đến sự bình an nội tâm và giải thoát tâm linh. Tuy nhiên, vì mỗi thực hành đưa bạn đến một trạng thái ý thức khác nhau, một số học viên có thể được lợi từ cái này hơn cái kia.

Điều này đặc biệt đúng đối với những người mắc chứng lo âu và mức độ căng thẳng cao. Một số nghiên nhiên cứu cho thấy Yoga Nidra hiệu quả hơn trong việc giảm mức độ lo lắng và căng thẳng, định vị nó như một công cụ trị liệu, chữa lành những tổn thương bên trong.

Mặc dù Yoga Nidra có thể hiệu quả hơn trong việc giảm bớt lo lắng và căng thẳng, nhưng Thiền định truyền thống tự hào về những lợi ích độc đáo của riêng mình đã giúp nhiều học viên cải thiện sức khỏe thể chất; kiểm soát cảm xúc và cuộc sống của họ. Dưới đây là một số lợi ích chính của Yoga Nidra và Thiền định tương ứng:

Lợi ích của Yoga Nidra

Lợi ích của Yoga Nidra khá ấn tượng, nhiều người khẳng định rằng một giờ Yoga Nidra sẽ mang đến trạng thái thư thái như một giấc ngủ vài giờ.

• Trẻ hóa cơ thể và não bộ;
• Giảm sự mệt mỏi, lo lắng và căng thẳng ở mức độ cao;
• Tăng nhận thức về tâm trí và cơ thể;
• Cải thiện sự tập trung;
• Tăng cường trí nhớ;
• Loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực và không cần thiết.

Lợi ích của Thiền định

• Làm dịu và cân bằng hệ thần kinh;
• Cải thiện chức năng của phổi và hệ thống nội tiết;
• Giảm căng thẳng;
• Ảnh hưởng và thay đổi sự thống trị của sóng não;
• Điều hòa và ổn định cảm xúc;
• Tăng cường sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng;
• Tăng tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống;
• Khai mở tâm trí, phát triển nhận thức tâm linh.

Tư thế thực hành

Một trong những khác biệt rõ ràng nhất giữa Yoga Nidra và Thiền định là tư thế thực hành.

Trong cách thực hành thiền truyền thống, học viên thường sẽ ngồi ở tư thế ngồi thoải mái với hai chân bắt chéo và lòng bàn tay hướng lên trên hoặc trong một ấn tập trung như Dhyana Mudra.

Vị trí thẳng đứng này đưa người tập vào hiện tại, giúp họ tập trung và hướng nhận thức vào bên trong; đồng thời, giúp năng lượng của người thực hành luôn được thông suốt để khai mở tâm trí.

Yoga Nidra được thực hành trong tư thế nằm thư giãn và nghỉ ngơi Shavasana, tư thế khuyến khích người thực hành từ bỏ sự kiểm soát và chìm vào giấc ngủ không mộng mị.

Mức độ phù hợp với người mới

Trong một buổi thực hành thiền, bạn sẽ cần phải ngồi yên và giữ sự tập trung vào hơi thở của mình, buông bỏ những suy nghĩ, thu rút các giác quan để kết nối với tâm trí như một người quan sát. Đây có thể là một thách thức đối với những học viên mới bắt đầu.

Đối với Yoga Nidra người tập sẽ thực hành có hướng dẫn, giúp bạn dễ dàng theo dõi và đạt được trạng thái ý thức mong muốn. Trong buổi thực hành Yoga Nidra, người huấn luyện viên sẽ hướng dẫn người tập qua các giai đoạn khác nhau, giúp bạn kết nối với những lớp vỏ bọc bên tròn một cách tự nhiên. Sau một thời gian, bạn sẽ có được những kỹ năng và kiến ​​thức để tập trung và kiểm soát nhận thức một mình.

Cách thức thực hành

Thiền thường được thực hành một mình. Thiền sinh học là cách thu hút sự chú ý của họ vào bên trong bằng cách sử dụng các kỹ thuật thiền khác nhau như quét cơ thể, nhìn nến và tập trung vào thở. Điều này cần thực hành một cách có kỷ luật, đều đặn, thường xuyên và có thể mất nhiều năm để thành thạo.

Yoga Nidra thường được thực hành trong lớp với người hướng dẫn có kinh nghiệm. Huấn luyện viên sẽ sử dụng lời dẫn để dẫn dắt người thực hành qua các giai đoạn thư giãn khác nhau. Đầu tiên, bạn sẽ được yêu cầu thiết lập một định ý. Đây cũng được coi là bước vô cùng quan trọng khi thực hành Yoga Nidra, với định ý chắc chắn trong tâm trí, bạn sẽ được nhắc kết nối với hơi thở, những cảm giác trên cơ thể, cảm xúc và suy nghĩ. Mục đích của việc quét cơ thể và tâm trí có hướng dẫn này là nhẹ nhàng đưa bạn vào trạng thái giống như mơ mà không cần phải tập trung hay nỗ lực cao độ.

Trạng thái thực hành – Chủ động hay Bị động

Thiền là một quá trình rèn luyện tâm trí tích cực đòi hỏi nỗ lực, cam kết và tập trung hoàn toàn. Trong thiền định truyền thống, các học viên phải học cách thu hút sự chú ý của họ vào một điểm tập trung duy nhất để đạt được trạng thái tiếp thu.

Yoga Nidra khuyến khích tâm trí buông bỏ và tự nhiên trôi vào trạng thái thư giãn sâu, giống như đang chợp mắt sau một ngày dài. Bạn không điều khiển nhận thức của mình theo hướng mong muốn mà để nó trôi theo dòng chảy của vũ trụ cùng với những lời hướng dẫn. Điều quan trọng cần nhớ là mặc dù cơ thể vật lý của bạn đang nghỉ ngơi nhưng cơ thể tinh thần của bạn vẫn hoạt động và ở trạng thái quan sát.

Mục đích thực hành

Thiền không được thực hành để thư giãn, mà là để đi vào trạng thái ý thức cao, nơi có thể bắt đầu phát triển tâm linh và nhận thức.

Yoga Nidra là một “giấc ngủ” trẻ hóa giúp thư giãn tâm trí và các giác quan của cơ thể, thúc đẩy sự tự nhận thức trong quá trình này.

Vì vậy, nếu mục đích chính của việc luyện tập của bạn là nạp lại năng lượng cho cơ thể và tâm trí, chìm vào trạng thái nghỉ ngơi nhẹ nhàng, thì Yoga Nidra là dành cho bạn. Tuy nhiên, nếu bạn đang theo đuổi trải nghiệm biến đổi sâu sắc, thiền định thường xuyên sẽ hướng bạn đến trạng thái ý thức cao hơn và nhận thức.

Khai mở sức mạnh của Yoga Nidra và Thiền định

Yoga Nidra và Thiền định đều có nhiều lợi ích và bổ trợ cho nhau rất nhiều. Trên thực tế, bạn nên thực hành cả Yoga Nidra và Thiền định như một sự bổ sung cho nhau hàng ngày, bạn sẽ không chỉ nâng cao việc luyện tập của mình mà còn tận hưởng tất cả những lợi ích tuyệt vời mà mỗi bài tập mang lại.

Một cách tuyệt vời để tích hợp hai điều này là bắt đầu nằm xuống trong tư thế Shavasana với Yoga Nidra, và dần dần chuyển sang ngồi thiền trong tư thế ngồi. Điều này mang đến một quá trình chuyển đổi dễ dàng hơn, giúp bạn chuyển từ trạng thái thư giãn sâu sang trạng thái siêu thức.