Ayurveda là một trong những hình thức y học toàn diện lâu đời nhất trên thế giới và vẫn được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay.

Ayurveda kết hợp sức khỏe thể chất, tinh thần và tập trung vào việc chữa lành toàn bộ cơ thể. Dosha của một người là yếu tố quyết định tính cách và sức khỏe của người đó.

Ayurveda là gì?

Y học Ayurvedic cho rằng thế giới được tạo thành từ năm nguyên tố – Aakash (không gian), Jala (nước), Prithvi (đất), Teja (lửa) và Vayu (không khí).

Sự kết hợp của mỗi nguyên tố sẽ tạo ra ba thể trạng hay Doshas, được gọi là Vata, Kapha và Pitta. Những Doshas này được cho là chịu trách nhiệm về sức khỏe sinh lý, tinh thần và cảm xúc của một người.

Mỗi người đều tồn tại cả 3 Doshas, nhưng thường là một Dosha sẽ nổi bật hơn những Dosha còn lại. Ví dụ, một người có thể chủ yếu là Pitta trong khi người khác có thể chủ yếu là Vata.
Tỷ lệ Vata, Kapha và Pitta sẽ giúp ta có một kế hoạch chi tiết để đạt được sức khỏe tối ưu.

Các Doshas có tính chất ra sao?

Dựa trên thực hành Ayurvedic hàng thế kỷ, một học viên Ayurvedic có thể xác định Dosha của một người dựa trên các đặc điểm thể chất, cảm xúc, tinh thần và hành vi. Dưới đây là tổng quan chung về từng Dosha.

Vata

Vata chủ yếu bao gồm hai yếu tố: khí và không gian. Vata thường được mô tả là lạnh, nhẹ, khô, gồ ghề, chảy và rộng rãi. Mùa thu đại diện cho Vata, cho những ngày mát mẻ, trong lành.

Những người có Vata Dosha thường là mảnh khảnh, tràn đầy năng lượng và sáng tạo. Họ nổi tiếng là người có lối suy nghĩ sáng tạo nhưng lại dễ bị phân tâm và xao nhãng. Hơn nữa, tâm trạng của họ phụ thuộc nhiều vào thời tiết, những người xung quanh và thức ăn họ ăn.

Điểm mạnh: học hỏi nhanh, có tính sáng tạo cao, đa nhiệm, tốt bụng, linh hoạt, “thích di chuyển”, mảnh mai và tự nhiên.

Điểm yếu: hay quên, lo lắng, tâm trạng không ổn định, dễ bị choáng ngợp, rất nhạy cảm với cái lạnh, khó ngủ, ăn uống không điều độ, dễ gặp các vấn đề về tiêu hóa và đầy hơi, tuần hoàn kém (tay chân lạnh).

Theo Ayurveda, để có sức khỏe tối ưu, người thuộc hệ Vata nên tuân theo thói quen đều đặn hàng ngày, kiểm soát căng thẳng thông qua thiền định và các hoạt động xoa dịu khác, đồng thời duy trì nhiệt độ cơ thể ấm áp bằng cách tránh thời tiết lạnh và tiêu thụ thức ăn và đồ uống ấm.

Thức ăn cần bổ sung dành cho thể trạng Vata: thực phẩm ấm, ẩm và mềm (ví dụ: quả mọng, chuối, đào, rau nấu chín, yến mạch, gạo lứt, thịt nạc, trứng, sữa). Thực phẩm cần tránh: thực phẩm đắng, khô và lạnh (ví dụ: rau sống, món tráng miệng lạnh, trái cây sấy khô, các loại hạt, hạt).

Kapha

Kapha (phát âm là “Kuffa”) dựa trên đất và nước. Người chiếm thể trạng Kapha thường sẽ có tính chất ổn định, nặng nề, chậm rãi, lạnh lùng và mềm mại. Mùa xuân được gọi là mùa Kapha khi nhiều nơi trên thế giới dần thoát khỏi trạng thái ngủ đông.

Những người có Dosha này được mô tả là người mạnh mẽ, rắn rỏi và chu đáo. Họ nổi tiếng là người giữ mọi thứ ổn định và là hệ thống, luôn hỗ trợ cho người khác. Những người chiếm ưu thế Kapha hiếm khi khó chịu, suy nghĩ trước khi hành động và trải qua cuộc sống một cách chậm rãi, có chủ ý.

Điểm mạnh: đồng cảm, quan tâm, tin tưởng, kiên nhẫn, bình tĩnh, khôn ngoan, vui vẻ, lãng mạn, xương khớp chắc khỏe, hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Điểm yếu: dễ tăng cân, trao đổi chất chậm, uể oải, ngủ quá nhiều, các vấn đề về hô hấp (ví dụ như hen suyễn, dị ứng), nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn, tích tụ chất nhầy, dễ bị trầm cảm, cần động lực và khuyến khích thường xuyên.

Để có sức khỏe tốt, người chiếm ưu thế Kapha nên tập trung vào tập thể dục thường xuyên, chế độ ăn uống lành mạnh, duy trì nhiệt độ cơ thể ấm áp (ví dụ: ngồi trong phòng tắm hơi hoặc ăn thức ăn ấm) và thiết lập thói quen ngủ đều đặn.

Thực phẩm phù hợp với thể trạng Kapha: thực phẩm cay, có tính axit và gây no (ví dụ: hầu hết các loại trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, trứng, phô mai ít béo, thịt chưa qua chế biến, gia vị nóng).

Thực phẩm nên hạn chế: thực phẩm nặng, “béo” (ví dụ: chất béo, dầu, thực phẩm chế biến sẵn, các loại hạt).

Pitta

Được biết đến với tính cách ngoan cường, Pitta Dosha dựa trên lửa và nước. tính chất của thể trạng này là nóng, nhẹ, sắc nét, trơn tru, lỏng lẻo và di động. Mùa hè được gọi là mùa pitta vì đây là những ngày nóng và ấm.

Những người có thể trạng Pitta thường có thân hình cơ bắp, rất khỏe mạnh và đóng vai trò là những nhà lãnh đạo mạnh mẽ. Họ có động lực cao, có mục tiêu rõ ràng và có tính cạnh tranh. Tuy nhiên, bản chất hung hăng và ngoan cường của họ có thể khiến một số người khó chịu, điều này có thể dẫn đến xung đột.

Điểm mạnh: thông minh, có mục đích, học hỏi nhanh, tự quyết, dễ dàng làm chủ các kỹ năng, khao khát thành công mạnh mẽ, mạnh mẽ, có tài lãnh đạo bẩm sinh, trao đổi chất nhanh, tuần hoàn tốt, da và tóc khỏe mạnh.

Điểm yếu: thiếu kiên nhẫn, dễ xung đột, luôn đói, tâm trạng thất thường khi đói, dễ nổi mụn và viêm nhiễm, nhạy cảm với nhiệt độ nóng.

Những người có Pitta Dosha chiếm ưu thế nên tập trung vào việc cân bằng giữa công việc và cuộc sống và tránh nhiệt độ quá cao (ví dụ: thời tiết, đồ ăn cay).

Thực phẩm phù hợp với thể trạng Kapha: thực phẩm nhẹ, lạnh, ngọt và cung cấp năng lượng (ví dụ: trái cây, rau không chứa tinh bột, yến mạch, trứng). Thực phẩm nên hạn chế: thực phẩm nặng, cay và chua (ví dụ: thịt đỏ, khoai tây, gia vị cay)

Kết luận về 3 tạng người trong Ayurveda

Theo Ayurveda, Dosha mất cân bằng dẫn đến sức khỏe kém và bệnh tật. Do đó, việc lựa chọn thực phẩm, tập thể dục và thói quen sinh hoạt dựa trên Dosha của bạn sẽ thúc đẩy sức khỏe và sự cân bằng tối ưu.

Mặc dù còn thiếu nghiên cứu về Doshas Ayurveda, nhưng việc kết hợp nhiều thói quen lối sống lành mạnh của Ayurveda vào thói quen của bạn là một cách tuyệt vời để tăng cường sức khỏe tốt.