Một yogi khi bắt đầu thực hành Dharana là lúc người đó hướng vào khám phá thế giới nội tâm ở bên trong. Dharana là kỹ thuật duy trì sự tập trung để điều tiết tâm trí giúp việc thiền định trở nên dễ dàng hơn.  

Yoga 8 nhánh được nhắc đến trong Yoga Sutra (cuốn kinh thư về Yoga cổ điển) như là các bước để đạt được sự phúc lạc trong đời sống. Trong đó, nhánh thứ 5 (Pratyahara) được các nhà hiền triết xem là nhánh quan trọng giúp con người hướng vào thế giới nội tâm bên trong. Tuy nhiên, nhà hiền triết Adi Shankara (một yogi sống vào khoảng năm 800 sau công nguyên) đã dạy rằng:

“Yoga có thể được thực hiện ngay cả khi không trải qua năm bước của Yoga – chỉ bằng cách hoàn thành bộ ba Dharana, Dhyana và Samadhi. Nhưng nếu không có bộ ba đó (Dharana, Dhyana và Samadhi) thì không ai có thể thực hiện được Yoga bởi vì Yoga về cơ bản gắn liền với hoạt động của Dharana và hai điều kia.”

Như vậy, Dharana Yoga là gì và tại sao nó lại quan trọng đến thế, chúng ta hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về Dharana

Dharana có thể hiểu là sự tập trung liên tục của tâm trí vào một đối tượng để thiết lập trạng thái thiền định.

Dharana giúp thu sự tập trung vào một đối tượng được gọi là sự thật (như là hơi thở, hoặc mantra Om), có nghĩa là nó luôn luôn tồn tại khi chúng ta cần đến. Thông thường tâm trí chúng ta sẽ tìm kiếm sự bình an, hài lòng tạm thời từ một đối tượng nào đó ở bên ngoài. Và các đối tượng đó thường mang tính bất ổn – có nghĩa là khi nó xuất hiện thì làm chúng ta cảm giác hài lòng, khi không có thì chúng ta đau khổ.

Việc này được các Guru so sánh như là đang đi tàu lượn siêu tốc. Cảm xúc được trải dài từ mức độ thành công đến thất bại, trải dài từ cảm giác hài lòng đến không hài lòng. Kết quả là tâm trí chúng ta thường phân tán và không ổn định với một đối tượng cụ thể, dẫn đến sự đau khổ trong đời sống do tâm trí mải mê đi tìm kiếm một điều không thật.

Cách thực hành Dharana trong Yoga

Dharana được thầy Patañjali mô tả trong Yoga Yutra như là nhánh thứ 6 trong 8 nhánh của Yoga để đạt được trạng thái phúc lạc tuyệt đối. Để hiểu rõ cách thực hành Dharana chúng ta hãy nhìn tổng quan về 8 nhánh của yoga:

• Nhánh thứ nhất – Yamas: Bước chuẩn bị đầu tiên, gieo hạt giống của đạo đức và tình yêu vô điều kiện.
• Nhánh thứ hai – Niyamas: Phát triển đức tính tự hài lòng và thanh đạm để dừng lại trò chơi tìm kiếm của tâm trí.
• Nhánh thứ ba – Asana: Chức năng cơ thể đã được tối ưu hóa.
• Nhánh thứ tư – Pranayama: Dòng năng lượng sống được cải thiện góp phần tăng cường độ nhạy cảm của cơ thể. Các khía cạnh tinh tế hơn của con người bạn.
• Nhánh thứ năm – Pratyahara: Các giác quan của bạn đã được hướng vào bên trong để khám phá bên trong.
• Và tới nhánh thứ sáu, bảy, tám theo thứ tự là Dharana, Dhyana, Samadhi.

Theo sự phân chia của thầy Patañjali thì từ nhánh thứ nhất đến nhánh thứ năm được gọi là Bahiranga Yoga (Yoga cho con người bên ngoài), và 3 nhánh thứ sáu, bảy, tám được gọi là Antaranga Yoga (Yoga cho con người bên trong). Do đó, khi các bạn tiến vào lĩnh vực của Dharana, hãy đảm bảo rằng bạn đã thực hành nhuần nhuyễn nhánh thứ nhất đến nhánh thứ năm của 8 nhánh Yoga và hãy luôn nhớ lời dạy của một vị Guru là Adi Shankara (người sống vào khoảng năm 800 sau công nguyên):

“Yoga có thể được thực hiện ngay cả khi không trải qua năm bước của Yoga – chỉ bằng cách hoàn thành bộ ba Dharana, Dhyana và Samadhi. Nhưng nếu không có bộ ba đó thì không ai có thể thực hiện được Yoga bởi vì Yoga về cơ bản gắn liền với hoạt động của Dharana và hai điều kia”.

Các bước để thực hành Dharana:

Bước 1: Chọn một đối tượng để tập trung, và đối tượng đó phải là những đối tượng có tính chất nâng đỡ tinh thần, và chúng là một sự thật.

Chẳng hạn như hơi thở, mantra Om, con mắt thứ 3 (trung tâm năng lượng số 6), trái tim (trung tâm năng lượng số 4), và đỉnh đầu (trung tâm năng lượng số 7),…

Đối tượng đã chọn trong buổi thực hành thì không nên thay đổi, chỉ thay đổi sau khi sang những buổi khác.

Bước 2: Thu rút các giác quan (Pratyahara) và duy trì sự tập trung vào một phạm vi nhỏ hẹp của đối tượng đã chọn (như hơi thở, mantra Om,…)

Sự tập trung này phải bao hàm hai yếu tố: thứ nhất là sự tự do trong một phạm vi thật nhỏ, thứ hai là tập trung phải là một dòng chảy liên tục và thả lỏng.

Bước 3: Duy trì sự nhận biết đến khi nào nhận thấy dòng chảy của sự tập trung được liên tục và trở thành sự tỉnh thức, đây cũng là lúc tâm trí bước sang giai đoạn tiếp theo là Thiền định (Dhyana).

Với sự thực hành Dharana một cách liên tục như vậy, chắc chắn Dharana sẽ làm giảm sự bận rộn của tâm trí, căng thẳng của thần kinh và khả năng trầm cảm. Khi tâm được an vững một chỗ thay vì trạng thái lang thang như trước đây thì sức mạnh tinh thần sẽ tăng lên. Với sự tập trung theo thói quen như vậy, năng lượng sẽ được sử dụng một cách hiệu quả và công việc được thực hiện một cách hữu hiệu nhất. Thực hành Dharana hàng ngày làm giảm sự phân tán và mất tập trung của tâm trí. Giúp nâng cao tinh thần và chuẩn bị cho các bước Thiền định phía sau.

Và để khép lại sự chia sẻ về Dharana, Balance Yoga Villa chúng tôi xin trích dẫn chương 3, Sutra 1 nói về Dharana để lan toả năng lượng của kinh Yoga Sutra đến với mọi người:

“Desha Bhandhashchittaya Dharana”

Sự tập trung (Dharana) có nghĩa là cố định tâm trí vào một phạm vi. Trong đó, Desha là một phạm vi có tính chất nâng cao tinh thần và là sự thật.